niedziela, 13 marca 2011

Historia rozwoju zarządzania jakoscią w Japonii

Japonia, jako kraj azjatycki miała i ma do dziś całkiem odmienną kulturę organizacyjną i narodową. Kraj ten odegrał kluczową rolę w rozwoju koncepcji zarządzania jakością. To właśnie tu powstało wiele ważnych narządzi służących udoskonalaniu zarządzania takich jak: Poka Yoke, Just In Time, Wykres Ishikawy, SMED, Sześć Sigma.
Choć naukowcy z USA przywieźli do Japonii pomysły i swoją wiedzę, należy zauważyć, że amerykańscy przemysłowcy nie byli zainteresowani wdrażaniem koncepcji zarządzania przez jakość. Przyczyną tego stanu rzeczy był wysoki popyt na produkty, który nie był zaspokojony. Producenci Ci nastawieni byli na produkcję masową, istotna tu była skala a nie jakość. Choć Deming przestrzegał ich, że jest to sytuacja tymczasowa, nie zmieniło to ich podejścia.
Niska jakość produktów japońskich oraz spustoszenie po wojnie, jak również chęć naprawienia reputacji kraju, były dobrym miejscem rozwoju i prowadzenia badań nad jakością. Na bazie kilkusetletniej kultury i tradycji pozwoliła ona na długo odnosić ekonomiczne zwycięstwo.

KAIZEN vs KAIKAKU


W terminologii Lean Management występują dwa rodzaje doskonalenia. Jednym z nich jest kaizen, który jest skierowany na powolne, lecz ciągłe ulepszanie . Kolejny rodzaj to kaikaku, który oznacza rewolucję, czy też radykalne wprowadzanie doskonalących zmian - często utożsamiane z innowacją, a więc raptownym wdrożeniem całkowicie nowego podejścia.
Istnieje wiele różnorodnych interpretacji słowa kaizen. Jedni nazywają go japońską filozofią działania, systemem bądź koncepcją zarządzania, inni „kluczem do konkurencyjnego sukcesu Japonii”, sposobem życia opierającym się na działaniu ludzi zmierzającym do nieustannej, ciągłej poprawy wszelkich procesów, zarówno w sferze prywatnej, jak i publicznej oraz biznesowej. Dosłowne tłumaczenie to „dobra zmiana” - kai (dobra) zen (zmiana). Powszechne jest również określenie - zmiana na lepsze. W Stanach Zjednoczonych znane jest pod skrótem CI pochodzącymi od Continous Improvement (ciągłe ulepszanie). Ponadto kaizen jest procesem rozwiązywania problemów . Warto podkreślić, że ciągłe doskonalenie będące istotą kaizen dotyczy produkcji, handlu, usług, działalności organizacji non-profit, i w końcu życia codziennego.

Co to jest KAIZEN ?

Wiele osób zastanawia się, co to w ogóle jest Kaizen? Z czym się wiąże ten termin? Komu "służy"? KAIZEN swój początek bierze z genez technik zarządzania i organizacji pracy na rynku japońskim z okresu lat 40-tych XIX wieku.

Słowo KAIZEN oznacza nieustanne doskonalenie, poprawianie pracy i jej efektów oraz zmiany form zarządzania na efektywniejsze. W Polsce metoda ta swą popularność zdobyła dopiero w latach 90-tych XX wieku, gdzie wiele firm wprowadziło ją do zasad funkcjonowania w organizacji.
Kaizen jest ściśle związane z kulturą japońską, dlatego też ciężko jest określić początki funkcjonowania tej filozofii. W firmach takich jak Toyota, Honda czy chociażby Sony, stosowanie Kaizen jest długoletnią praktyką.
Za mistrza i guru tej filozofii uznawany jest Japończyk Masaaki Imai, który w 1986 roku wydał książkę pt. „Kaizen”.
Filozofia Kaizen głosi, iż sposób współegzystencji człowieka, jako członka konkretnej społeczności (rodziny, organizacji, firmy czy drużyny sportowej, etc.), wymaga ciągłego doskonalenia. Co więcej, nieustanne doskonalenie obejmuje działanie człowieka w każdej dziedzinie życia. Usprawnienia te można prowadzić małymi krokami, które cały czas zbliżają ku doskonałości. Jedno z przesłań Kaizen głosi, że żaden dzień nie powinien minąć bez dokonania poprawy w chociażby jednym z obszarów funkcjonowania firmy.
Kaizen w przedsiębiorstwie ma za zadanie włączyć całą kadrę w proces doskonalenia. Wszyscy pracownicy mają za zadanie ciągłą analizę procesów, zasad postępowania, sposobów i standardów pracy. Pozwala to na odnalezienie i wyeliminowanie błędów orz niedoskonałości w działaniu każdego przedsiębiorstwa. Zadaniem kadry menedżerskiej jest prowadzenie polityki ciągłego doskonalenia organizacji za pomocą małych kroków. To właśnie oni w największym stopniu zajmują się usprawnieniem procesów przedsiębiorstwa. Nie oznacza to jednak, iż jest to jedyny szczebel firmy , objęty ideą „zmian na lepsze”. Proces ten obejmuje każdy szczebel zarządzania i nawet szeregowi pracownicy w nim uczestniczą (np. poprzez propozycje usprawnienia ich stanowiska pracy, które to właśnie oni znają najlepiej). Doskonalenie metodą "małych kroków" powoduje, iż jego rezultaty nie są zauważalne od razu, lecz po upływie pewnego czasu.
Według zasad Kaizen każdy pracownik niezależnie od szczebla począwszy od kadry kierowniczej zakończywszy na pracowniku szeregowym powinien w pełni angażować się w poszukiwanie sposobów na udoskonalenie wszystkich obszarów organizacji. Przy współpracy całej grupy ludzi może być ona w pełni zrealizowana przy niedużym wysiłku, ale przy ogromnych chęciach efektywniejszej pracy i rozwoju organizacji. Należy tutaj być optymistą, wierzyć w sukces i wyznawać zasadę „działaj krok po kroku a dojdziesz do celu”. Metoda Kaizen nie jest kosztowna a za to zdroworozsądkowa oraz pociągająca za sobą zaangażowanie i chęć ciągłego ulepszania.
Kaizen to strategia działania, dzięki której następuje rozwiązywanie problemów w miejscu (gemba) i czasie, w którym się one pojawiają. Gemba Kaizen zakłada wykorzystanie takich zasobów, aby organizacja mogła zwiększyć swoją produktywność, ale tak, aby nie musiała inwestować w nowe narzędzia pracy czy też technologie.